Στη γειτονιά των αγγέλων ο αγαπημένος μας Θεόδωρος Αγγελόπουλος. Τεό, καλό σου ταξίδι!

Παράλογος θάνατος...

το παράλογο ήταν άλλο

κι ακούστηκε στον τελευταίο επικήδειο

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=440601

"Μετά τη λειτουργία οι επικήδειοι σε έκαναν να σπαράξεις, είτε ακούγοντας τον Θάνο Γραμμένο να θυμάται την εποχή της γνωριμίας του με τον Αγγελόπουλο, που είχε ως αποτέλεσμα την «Αναπαράσταση», είτε τον Λαμπρίδη από το συνεργείο της τελευταίας ταινίας του, της «Αλλης θάλασσας» ο οποίος αναφέρθηκε στο πλάνο της τελευταίας εβδομάδας γυρισμάτων της ταινίας:

«Δευτέρα γύρισμα στο Ρεξ, Τρίτη στον αυτοκινητόδρομο της Δραπετσώνας (όπου έγινε το μοιραίο) και Παρασκευή μια συμβολική κηδεία…».

Για φαντάσου. Την ίδια την ημέρα της κηδείας του, στο πρόγραμμα 54 της ταινίας «Η άλλη θάλασσα» ήταν προγραμματισμένο το γύρισμα μιας κηδείας…"

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_27/01/2012_424756

"Οι επικήδειοι λιτοί. [...]Ο Βασ. Σεϊτανίδης, εκ μέρους των συμμαθητών του. Ο Αλ. Λαμπρίδης από το συνεργείο της «Αλλης θάλασσας». «Την Τρίτη το πρόγραμμα έλεγε αυτοκινητόδρομος. Σήμερα, Παρασκευή, συμβολική κηδεία. Δε θέλουμε να ακούσουμε rap» (σ.σ τέλος, στην κινηματογραφική γλώσσα). Χειροκροτούν.

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=665993

[...] η αναπάντεχη αναφορά του βοηθού του Αλ. Λαμπρίδη στο κλείσιμο της τελετής, αιφνιδίασε τους πάντες: "Το πρόγραμμα γυρίσματος για την Τρίτη το βράδυ έλεγε "γύρισμα δρόμου", και για σήμερα Παρασκευή 27 είχαμε "συμβολική κηδεία"...[...]

αχ Θόδωρε...

κάθε ώρα, κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα μας άλλαζες το πρόγραμμα. μόνο αυτή δεν άλλαξες. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 54, το τελευταίο πρόγραμμα. Δευτέρα: REX... Τρίτη: Αυτοκινητόδρομος...

ό,τι πεις Θόδωρε, θα είμαστε όλοι, όπως πάντα, στο ordinno που εσύ όρισες:

Παρ. 27 Ιαν: συμβολική κηδεία

και σήμερα Θόδωρε, στο υπόσχομαι, δεν θα είμαι στην ώρα μου. και μη γελάς Θόδωρε, αυτή τη φορά θάμαι νωρίτερα. μήπως και προλάβουμε να σε πείσουμε να αλλάξεις έστω και τώρα πρόγραμμα...

Μια τεράστια σεκάνς με κανένα απολύτως χάσμα

28/01/2012

Και ξαφνικά το Α’ Νεκροταφείο πλημμύρισε ανοιχτές μαύρες ομπρέλες. Το φέρετρο του Θόδωρου Αγγελόπουλου όδευε προς τον τάφο πάνω στις πλάτες των πιο στενών συνεργατών του. Αλλά, αν και το κρύο ήταν τσουχτερό, ούτε σταγόνα βροχής δεν έπεφτε.

Οι μαύρες ομπρέλες, όπως και το «Μωρή κοντούλα λεμονιά», που τραγούδησε η Φοίβη στον αγαπημένο της σύζυγο, τριγυρισμένη από τις τρεις κόρες τους, λίγο πριν η σορός του μεταφερθεί στην εκκλησία κι ενώ η ουρά του προσκυνήματος έμοιαζε ατελείωτη, ήταν η εισβολή της κινηματογραφικής ποίησης του Τεό. Διεκδίκησε να βάλει -και έβαλε- την δική της καθοριστική υπογραφή σε μια θρησκευτική τελετουργία, που τα είχε όλα. Αρχιεπισκόπους (τον Ιερώνυμο), επισκόπους (τον Αλβανίας Αναστάσιο), άπειρους πολιτικούς, καλλιτέχνες και απλούς λάτρεις των ταινιών του.

Οι μαύρες ομπρέλες και το ηπειρώτικο τραγούδιείναι μοτίβα, που έρχονται και επανέρχονται στο έργο του. Μοτίβα πένθους. Το ίδιο συμβολικές και οι ράγες του τράβελινγκ, που είχε στήσει και η Ελένη, για να τραβήξει την κηδεία του μπαμπά της.
Δεν την είχε σκηνοθετήσει ο Τεό την κηδεία του, όπως συχνά μας αρέσει να λέμε σε τέτοιες περιπτώσεις. Για χθες, Παρασκευή, τι ειρωνεία, είχε προγραμματίσει ένα γύρισμα, που λεγόταν «συμβολική κηδεία». Οι δικοί του, οι ηθοποιοί και το συνεργείο του τα σχεδίασαν όλα. Να τον αποχαιρετήσει πρώτος ο πρωταγωνιστής του Τόνι Σερβίλο. «Με ταπεινότητα και στο όνομα των Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, Τζάν Μαρία Βολοντέ, Μισέλ Πικολί, Ζαν Μορό, Ερλαντ Γιόζεφσον, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Ιρέν Ζακόμπ, Γουίλεμ Νταφόε, Ομέρο Αντονούτι, Τζούλιο Μπρότζι και όλων των ηθοποιών, που είχαν την τύχη να δουλέψουν μαζί σου, θέλω να σού πω ένα ευχαριστώ», είπε και ξέσπασε σε κλάματα.

Ποιός είπε ότι στον σκηνοθέτη του Χρυσού Φοίνικα και του Χρυσού Λιονταριού μόνο ένας σταρ δικαιούταν να απευθυνθεί; Δύο άγνωστοι, «ασήμαντοι», αλλά για τον Τεό τεράστιες ψηφίδες του έργου του, ο Μιχάλης Γιαννάτος και ο Θάνος Γραμμένος, διηγήθηκαν ιστορίες από τα βουνά της Ηπείρου. Ο πρώτος, στην κορφή του φέρετρου, κρατούσε περήφανος σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας τα μετάλλια και παράσημα του Τεό, καρφιτσωμένα σε βελούδινο μαξιλάρι.

Ένα θυελλώδες χειροκρότημα, οι φωνές «αθάνατος» και το μοιρολόγι του Μάρκου Μπότσαρη σκέπασαν τον θόρυβο του φέρετρου, που κατέβαινε στο μνήμα. Κι αν έλειπαν και οι δύο-τρείς επίμονοι λαϊκιστές, που ούρλιαζαν «να φύγουν οι πολιτικοί», αλλά ευτυχώς απομονώθηκαν γρήγορα από άλλες φωνές, «σεβαστείτε τον Τεό, αυτή είναι η δική του μέρα», ο αποχαιρετισμός του μεγαλύτερου έλληνα σκηνοθέτη θα ήταν ακριβώς σαν ταινία του. Μια τεράστια σεκάνς με κανένα απολύτως χάσμα. Και χιλιάδες συγκινημένους θεατές.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=12136

όταν ζήσεις κάτι από κοντά και μετά το διαβάσεις στις εφημερίδες αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν αυτό που περιγράφουν ήταν αυτό που έζησες ή αν κάποιοι δημοσιογραφούντες ζουν σε μια άλλη, δική τους πραγματικότητα. το τι "μαργαριτάρια" έχουν γραφτεί αυτές τις μέρες δεν περιγράφεται αλλά τι νόημα έχει να ασχοληθεί κανείς μαζί τους? απόψε θα ηθελα απλά να μοιραστώ μαζί σας κάτι που, μάλλον, διέλαθε κάποιων κορακιών της εν(ξ)ημέρωσης. το έζησα λιγάκι προνομιακά κι είναι αρκετά πολύτιμο για να το κρατήσω για μένα. νιώθω ότι μας αφορά όλους.

όταν η τελετή στην εκκλησία τελείωσε το φως έξω είχε μουζγκώσει για τα καλά. η πομπή ξεκίνησε. οι περισσότεροι δημοσιογράφοι που δεν είχαν παρά μια επαγγελματική σχέση με τα τεκταινόμενα αποχώρησαν βιαστικά για να προλάβουν να δώσουν έγκαιρα ρεπορτάζ. ο δρόμος για το μνήμα διαρκώς στένευε σαν μια, σχεδόν, φυσική επιλογή και ταξινόμηση των συνοδοιπόρων στην ύστατη διαδρομή.

στο πρώτο στένεμα ο Ανδρέας άρχισε να παίζει το "Γιάξεμπόρε". λιγάκι παρακάτω ξαναπιάσαμε με τα παιδιά της "Χαονίας" την "κοντούλα λεμονιά". το δρομάκι ανάμεσα στα μνήματα είχε γίνει αρκετά στενό κι ανηφορικό όταν αρχίσαμε το "Μάρκο Μπότσαρη". με αυτό φτάσαμε στο φρεσκοσκαμμένο μνήμα. το τραγούδι των τίτλων αρχής της πρώτης ταινίας του ακούστηκε στους τίτλους τέλους της ζωής του...

μπροστά στο μνήμα αποθέσαμε το φέρετρο από τους ώμους μας. ήρθαν κοντά μας οι ιερωμένοι που προπορευόταν στην πομπή και μας περίεμεναν. ακριβώς δίπλα μου στάθηκε ο Αναστάσιος, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας. παλιός συμμαθητής και παιδικός του φίλος, σε εκείνη την απίστευτη "φουρνιά" του 2ου Λυκείου Αθήνας (κατοπινά και δικού μου σχολείου) . φανταστείτε στην ίδια τάξη Αναστάσιο, Αγγελόπουλο, Γιανναρά, Λευτέρη Παπαδόπουλο και τόσους άλλους! σε όλη την κηδεία ήταν έκδηλη η συγκίνησή του, η πλήρης παρουσία του στα τεκταινόμενα. και ξεχώρισε ανάμεσα σε διάφορους απόντες παρόντες...

ο Αναστάσιος στεκόταν δίπλα μου... απένταντί μας κάποιος άλλος ιερωμένος, ίσως ο πλέον αναγνωρίσιμος στα τηλεοπτικά ήθη, αποτάνθηκε στον Αναστάσιο με μια έμμεση προτροπή κι ένα ακούσιο λάθος της στιγμής. "στην ταφή του Παλαμά ο Σεφέρης (το λάθος: ο Σικελιανός) είπε εκείνο το εξαίρετο: "επάνω σε τούτο το φέρετρο ακουμπά όλη η Ελλάδα", εσείς Δέσποτα θα θέλατε κάτι να πείτε;"

ο Αναστάσιος στάθηκε λίγο σιωπηλός κι οι γύρω, έτσι κι αλλιώς, κρατούσαμε την ανάσα μας. έπειτα, με το βλέμμα στον δικό του Θόδωρο, μίλησε με φωνή χαμηλή στην εξωτερική αλλά πικαρισμένη στην εσωτερική της ένταση: "Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ"!

τρεις λέξεις, μια φράση, δύο φορές. "ο αγώνας συνεχίζεται"! μια φράση στη διαχρονική επαληπτικότητά της, σχεδόν, στερεότυπη, ένα σχήμα λόγου καταταλαιπωρημένο στην κατάχρηση και την παραφθορά, πως γίνεται κι ακούγεται για πρώτη φορά, σαν μια παράτολμη,εμπευσμένη επινόηση της στιγμής? λες και το άκουγα για πρώτη φορά, λες κι λέξεις ξαναβαπτιζόταν την έννοια και το περιεχόμενό τους... πριν λίγα βήματα τα τελευταία λόγια του τραγουδιού μας: "να πολεμήσουν την Τουρκιά και τους κοτζαμπασήδες". και τώρα, σαν φυσική και αναπόφευκτη συνέχειά τους, η φράση του αποχαιρετισμού από τα χείλη του Αναστάσιου: "Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ". μίλησε για όλους μας εκείνη τη στιγμή ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας. ήταν ο αποχαιρετισμός όλων μας, ή, μάλλον, ο χαιρετισμός όλων μας στον ΘΟΔΩΡΟ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟ.

αρκετά αργότερα, στην έξοδο του Νεκροταφείου, βρέθηκα και πάλι δίπλα στον Αναστάσιο. τον πλησίασα λιγάκι διστακτικά. ένιωσα την ανάγκη να τον ευχαριστήσω για αυτό τον ύστατο χαιρετισμό του. ίσως να ήταν χαιρετισμός, για πολλούς από εμάς τα λόγια του, όμως, λες και απέμπλεξαν το χρόνο από το απίστευτα δραματικό σκάμμα του γεγονότος και της στιγμής, σαν να μας έδωσε οδηγία πλεύσης και πυξίδα για να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στα ανοιχτά της "άλλης θάλασσας"...

με κοίταξε με αυτό το δυνατό, πεισματικό βλέμμα που προδίδει την εσωτερική φλόγα στο βλέμμα των ανθρώπων που πιστεύουν πολύ σε ό,τι πιστεύουν, που η πίστη τους γίνεται προσάναμμα της ψυχής τους. "δεν το σχεδίασα παιδί μου, βγήκε μέσα από την καρδιά μου". μια σιωπή. και μετά: "κι εσύ, έτσι μίλησες μέσα στην εκκλησία, από την καρδιά σου"!

στην εκκλησία ένιωθα το βλέμμα του σαν αγκαλιά που μας χωρούσε και μας έσκεπε όλους. στην έξοδο της εκκλησίας είχα τείνει το χέρι μου να αγγίξω ανάερα τα άμφιά του. ήταν, ίσως, η πρώτη φορά που ένιωθα να αγγίζω ιερή, αμφιοφορούσα αγιοσύνη.

όταν μάθαμε ότι η κηδεία θα ήταν θρησκευτική κάποιοι ίσως παραξενευτήκαμε λιγάκι. πριν δύο μήνες, στον ίδιο χώρο, μαζί με τον Θόδωρο, είχαμε αποχαιρετήσει τον Ντίνο Κατσουρίδη με μια σεμνή, γεμάτη αγάπη, τελετή πολιτικής κηδείας. πριν είκοσι χρόνια και τι δεν είχαμε περάσει ως ...αφορισμένοι στο "Μετέωρο Βήμα του Πελαργού". και, σίγουρα, ο ίδιος ο Θόδωρος πέρασε τότε τα περισσότερα. κι αυτές οι δύσκολες μνήμες δύσκολα σβήνουν. η απάντηση που πήραμε στην ένστικτη απορία μας ήταν αφοπλιστική: "θα χοροστατήσει ο Αναστάσιος"!

η επιλογή ήταν σωστή. και όλα έγιναν όπως έπρεπε. πώς αλλιώς; :

"Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ"!

ΘΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: «Ξεκίνησα τα ταξίδια μου στη ‘μέσα’ Ελλάδα με την ‘Αναπαράσταση’ […]. Πήγα στην Κέρκυρα για να διαβάσω τη δικογραφία. Μετά πήγα στο χωριό όπου είχε γίνει το έγκλημα. Κάθισα στο καφενείο. Οι ντόπιοι, που ντρέπονταν γι αυτό που είχε συμβεί στο χωριό τους, μαζεύτηκαν και με κοίταζαν ακίνητοι. Κατάλαβα ότι έπρεπε να φύγω όσο δυνατόν γρηγορότερα και να ψάξω άλλο μέρος.

Έφτασα απόγευμα και με ψιλόβροχο στη Βίτσα, στα Ζαγόρια. Κανείς στους δρόμους. Μόνο κάτι μαυροφορεμένες γυναίκες χάνονταν σαν οπτασίες μέσα στους τοίχους των σπιτιών που από την υγρασία ήταν κατάμαυροι. Το μαύρο πάνω στο μαύρο. Εκπληκτικό πράγμα.

Στο καφενείο, ένας γέρος μόνος του τραγουδούσε: ‘Μωρή κοντούλα λεμονιά, με τα πολλά λεμόνια’ (σ.σ.: το τραγούδι ακούγεται στην αρχή και το τέλος της ταινίας)».

http://eglima.wordpress.com/2010/03/06/anaparastassi2/

http://ioannina2011.blogspot.com/2012/01/blog-post_30.html

Την αγάπησε την 'Ηπειρο ο Αγγελόπουλος. 'Εμμονη ιδέα του είχε γίνει, έλεγε ο ίδιος σε συνέντευξη που προβλήθηκε αυτές τις μέρες. Γι' αυτό και επανέρχονταν συνεχώς.

Κι όταν τον ρώτησαν ποια εικόνα του έχει μείνει πιο πολύ από όλα τα γυρίσματα που έκανε μέχρι τώρα είπε ότι ήταν εκείνο το πρωινό που πρωτοαντίκριζε τη Βίτσα μέσα στην ομίχλη και καθώς έστριβε το αυτοκίνητο το χωριό άνοιγε σιγά σιγά μπροστά του. Κι από ένα καφενείο κάποιος τραγουδούσε "μωρή κοντούλα λεμονιά ". Αυτό έγινε και το αγαπημένο του δημοτικό τραγούδι που του το τραγούδησαν προχθές στον Αποχαιρετισμό του.

Η 'Ηπειρος άραγε πόσο τον αγάπησε τον Αγγελόπουλο;

Αν ναι δεν θα έπρεπε να γίνει μια κίνηση αναγνώρισης και εκτίμησης της πόλης προς το πρόσωπό του;

Με την ονομασία ενός δρόμου για παράδειγμα;

Ας μην είναι όμως κάποιος καρόδρομος.

Ο άνθρωπος ήταν ποιητής των εικόνων.

Μην τον κατεβάσουμε κι αυτόν στο χάλι το δικό μας.